Terug naar
Inhoud

Fysisch-Geografische
verkenning
van het
kustgebied
Domburg - Oostkapelle
(de wordings-geschiedenis)
Deel 2

pcvdklis@xs4all.nl

Dijkval

Dijkvallen

Nergens in Zeeland kwamen zoveel oevervallen en dijkvallen voor als op Noord-Beveland.
(Sinds 1800 alleen op N-Beveland 240 maal!)

Dijkval (over 350m) bij Kats (1966)

Op Noord-Beveland is veel Duinkerke 3 ("Middelland") afgezet.
Deze afzetting is minder zwaar, minder vet (en is nog te jong om veel inversie te vertonen).
Vooral op deze "valzanden"
daar waar jongere verzande kreken onder dijken doorlopen,
of daar waar dijken op jonge plaatzanden liggen,
zanden met onvaste stapeling, wankelstructuren dus,
labiele afzettingen, "papzanden" met nauwelijks compactie,
daar kunnen dijken bij lage eb gewoon onderuitgaan...
soms over honderden meters (juist bij extreem laag water en sterke oostenwind!).

Vanwege al die dijkvallen bleek
dijkverhoging
langs de oevers van de Oosterschelde
tamelijk zinloos geworden...

Bij Domburg: klei op het strand, hoe is het mogelijk...?
Rond het jaar 1000 is de jonge duinvorming opWalcheren al begonnen (elders pas in de 11e eeuw.)
"Rolduinen" die over de veen- en kleipakketten van het achterland heen rolden.
Aan de zeezijde komen momenteel deze veen- en kleipakketten weer te voorschijn
(met scherven van middeleeuwse potten),
waarna ze door de zee worden opgeruimd...

Het voorkomen van Hollandveen en Duinkerke-klei op het strand
van Walcheren ten noorden van Domburg en Oostkapelle.
Het steile duinfront (1980) wijst duidelijk op ernstige kustafslag.

Momenteel is de klei en het veen op het strand vanwege zandsuppletie
toegedekt (doch is eenvoudig nog aan te boren met de grondboor).

Bij zeer lage eb...
dus twee dagen na volle/nieuwe maan, en vooral als er dan ook nog
een krachtig hogedrukgebied boven de Noordzee ligt (!) ...
dan kan men de klei- en veenpakketten prachtig "life" zien.
Locatie: vanuit Duinvlietweg  naar  noordelijke 1e strandopgang "Westhove"
(dus die, achter het Kasteel) en op het strand: vlakbij de linker palenrij.

Zeer lage ebstand.
(Foto's: 20 maart 2003)

Dagzomende klei- en veenbanken vallen even droog.

Hard, ingeklonken veen (met boorgaten van mossels).

Het veen lag eens veilig landinwaarts.

Grijs-blauwe zeeklei
wordt door de branding sneller opgeruimd dan het veen.

Paalgaten in het veen, dat eens bewoond werd.

Minder bekend is, dat (zelfs nog in het begin van de vorige eeuw, bij zeer lage eb)
achter het Kasteel in deze veen/klei-laag, restanten van
"De verdronken Woningen der oude Gotthen"
af en toe op het strand zichtbaar werden.
Resten van een begraafplaats spraken bijzonder tot de verbeelding...
"Het verhaal gaat....enz".
(Elk kasteel heeft zo zijn verhalen...)

Greppels en ploegsporen van destijds... nu op het strand.

Hoefafdrukken, botjes, potscherven,
stammend uit de Middeleeuwen,
op het strand.

Ploegsporen (1983)

Klei- en veen op het strand Westhove-Hoogduin

Oud paalwerk in de klei (1983)

Klei op het strand, voor de suppleties

Erosie...
(gevolg: afslagkust: Domburg - Oostkapelle)

Sedimentatie...
(gevolg: aanwaskust Oranjezon - Breezand))

!
Parc Zonnehove
ligt precies op een smalle maar tot 20 meter diep ingesneden kreek,
die  ter hoogte van Westhove (lagunair) "uitmondde in zee":

Zo zou het landschap hier 2000 jaar geleden er kunnen hebben uitgezien...

Onder deze kreekafzettingen treft men eerst
Calais-zand en daarna de Twenteformatie (pleistoceen dekzand)
Het zoet-zout grensvlak ligt ter hoogte van Parc Zonnehove op 20 meter diepte.
Het watervoerend pakket is dun.
Er is dus weinig bergingscapaciteit, gevolg: sterke fluctuaties in grondwaterstanden
(Gleyverschijnselen wijzen op: -0,40 en -1,30 m t.o.v. het maaiveld .)
Duin-kwelzones: zoet grondwater stroomt naar zee en treedt op het strand uit
of vloeit richting de polder.

GEOLOGISCHE DOORSNEE
Gemiddelde hoogteligging 2,50m +NAP)

Duinkerke I en II klei en Hollandveen + Calaisklei dagzomen allemaal op het strand.

Bron: Bodemonderzoek / Ecohydrologischonderzoek / Sondeerrapport
o.a. ter voorbereiding van de heiwerkzaamheden
V.O.F.: Bouwcombinatie Zonneveld

Vanwege de kreekafzettingen
heipalen:
13 à 14 meter lang.

Had Domburg ooit een haven?
Een getijde-haven aan het einde van een geul was destijds
ongetwijfeld ook niet veel meer dan hierboven... en hieronder

In Nederland: totaal 254 km duinen
31% wordt verdedigd met strandhoofden
7% met palenrijen.

Beheer van de zeereep
d.m.v.
-strandhoofden, palenrijen
-helm-aanplant
-regulering van de betreding
-zand-suppleties

Langs grote delen van Walcheren
ligt direct achter de zeereep het Zeeuwse polderland.

In verband met de veiligheid is hier geen achteruitgang
of aantasting van de zeereep toelaatbaar.

De duinen bij Zoutelande waren (net als in West-Zeeuws-Vlaanderen)
oorspronkelijk dijken (Dishoek = Dijkshoek),
waar later zand tegenaan is gestoven.
Met helm zijn daarna de duinen "omhooggeplant".

In 1990 werd door de regering en parlement bepaald dat
de Nederlandse kustlijn van 1990 zal worden vastgelegd.
Deze "basiskustlijn" zal dynamisch worden gehandhaafd
d.m.v. relatief goedkope, maar zeer effectieve
(periodieke) zandsuppleties.

Strandsuppletie bij Domburg
(voorjaar 2004)

Vooroever-suppletie Zoutelande
november 2005

Het diepe Oostgat rukt gevaarlijk kustwaarts op.
Koppen van de paalhoofden
dreigen zelfs instabiel te worden.

Het Oostgat bij Westkapelle
(Foto Hilda)

De geulwand van het Oostgat migreert kustwaarts
20 cm per jaar.
De getijdestroom neigt immers (op het noordelijk halrond)
naar rechts t.g.v. de aardrotatie.
(Corioliskracht)

.

Zeeweringen die binnen nu en tweehonderd jaar ingrijpend moeten worden versterkt
(Bron: Mens&Wetenschap [4] 2002)

Ga eventueel weer terug naar
Deel 1

.

Bronvermelding / Source: colofon

Terug naar
Inhoud

.

Piet van der Klis

.